ĐỊA LÝ

Phú Yên nằm ở Duyên hải Nam Trung Bộ, phía Bắc giáp ranh với tỉnh Bình Định, phía Nam giáp với tỉnh Khánh Hoà, phía Tây giáp với Đak Lak và Gia Lai và phía Đông giáp với Biển Đông. Có hai con đèo ngăn cách giữa Phú Yên và các tỉnh trên, đó là Đèo Cù Mông ở phía Bắc và Đèo Cả ở phía Nam.

Địa hình nơi đây bao gồm vùng có nhiều đồi núi ở phía Tây và vùng đồng bằng Tuy Hoà phì nhiêu màu mỡ ở phía Đông. Vùng thấp trũng kéo dài về hướng Tây dọc theo sông Đà Rằng. Đỉnh núi cao nhất lên tới 1592m, nằm ở ranh giới với tỉnh Khánh Hoà ở phía Nam và 1331m ở phía Tây Bắc huyện Đồng Xuân. Có một số vùng đồi núi gần bờ biển, bao gồm Núi Mô Cheo (814m) nằm ở sông Cầu và Núi Đá Bia (706m), gần Mũi Đại Lãnh, huyện Đông Hoà

Các sông chính chảy qua tỉnh Phú Yên bao gồm sông Đà Rằng (con sông dài nhất miền Trung Việt Nam), sông Bàn Thạch và sông Kỳ Lộ. Ngoài ra còn có hồ Sông Hinh (là hồ nhân tạo rộng lớn, nằm ở phía Tây Nam của tỉnh).

Phú Yên có nhiều phong cảnh đẹp, gây ấn tượng mạnh, chẳng hạn như Phá Ô Loan, những hàng dừa ở Sông Cầu, Núi Đá Bia và Núi Nhạn, Vịnh Rô, bãi Xép và bãi Long Thuỷ.

KHÍ HẬU

Bị ảnh hưởng bởi khí hậu đại dương, thời tiết ở đây nóng ẩm và nhiều mưa. Nhiệt độ trung bình hằng năm khoảng 26,5 độ C.

Phú Yên bao gồm 7 huyện, 1 thị xã và 1 thành phố tỉnh lị, đó là:

  • 7 huyện: Đông Hòa, Đồng Xuân, Phú Hòa, Sơn Hòa, Sông Hinh, Tây Hòa, Tuy An
  • 1 thị xã: Sông Cầu
  • 1 thành phố tỉnh lị: Tuy Hoà

PHƯƠNG TIỆN DI CHUYỂN

Thành phố Tuy Hoà cách Nha Trang 120km, 561km nếu đi từ Thành phố Hồ Chí Minh và 1156km nếu đi từ Hà Nội. TỈnh có tuyến quốc lộ 1A và đường sắt Bắc-Nam đi qua. Ga tàu chính của Phú Yên là ga Tuy Hoà. Tuyến quốc lộ 25 chạy dọc theo sông Đà Rằng, nối Tuy Hoà với huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai.

Tỉnh có sân bay nội địa Đông Tác nằm ở phía Nam Tuy Hoà với các chuyến bay hằng ngày: Thành phố Hồ Chí Minh- Tuy Hoà- Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội-Tuy Hoà-Hà Nội.

Ngoài ra còn có cảng Vũng Rô cách Tuy Hoà khoảng 28km về phía Nam.

NHÀ HÀNG/ĂN UỐNG

Mặc dù Phú Yên có ít các nhà hàng nổi bật, song lại có hàng trăm địa điểm ăn uống “hợp túi tiền” ở thành phố Tuy Hoà và các huyện xung quanh. Hải sản là điểm hấp dẫn chính của ẩm thực nơi đây, nhất là món đặc sản sò huyết nướng. Một số món ăn địa phương được yêu thích khác như bánh tráng Hoà Đa cuốn với thịt heo luộc và rau sống, canh chua lá dít, xôi bồ câu, cá ngừ đại dương và cá vược.

Các loại sò và cá Mai ở Phá Ô Loan cũng được săn lùng vì nhu cầu thưởng thức của du khách khá lớn. Cá Mai được chế biến thành món gỏi cùng với chanh, đậu phộng rang, rau hung quế, rau mùi, cà chua xanh, chuối non, khế và gia vị. Đi dọc theo bờ biển Tuy Hoà là những quán ăn mộc mạc giản dị, phục vụ hải sản tươi sống và bia, trong khi đó nếu muốn tìm đến các nhà hàng, chỉ cần đi dọc theo đường cao tốc hoặc đường Trần Hưng Đạo.

Nếu muốn thưởng thức món bánh burger và pizza, hãy đến quán Bob’s Cafe’ American – một trong số ít nhà hàng Tây- trên đường Nguyễn Đình Chiểu, Tuy Hoà.

Ngoài khách sạn ra thì đa số các nhà hàng ở ngoài không có thực đơn bằng tiếng Anh, vậy nên sẽ thuận tiện hơn nếu học thuộc tên của một vài món mà bạn muốn ăn trước khi “đánh liều” đi ăn ở ngoài.

CUỘC SỐNG VỀ ĐÊM

Phú Yên tuyệt nhiên không phải là một trung tâm tấp nập về đêm nhưng ở đây vẫn có vài nơi mở cửa sau giờ khuya, chủ yếu là ở Tuy Hoà. Khung cảnh ở đây rất thoải mái, bạn có thể nhâm nhi một cốc bia lạnh và lắng nghe những bản nhạc sống ở những quán rượu có không gian ngoài trời.

Có một cách khác đó là thưởng thức cocktail và rượu ở một nơi có tầm nhìn tuyệt đẹp, bao quát được cả một vùng thành phố ngập trong ánh đèn rực rỡ, đó chính là quầy bar trên tầng 17 của khách sạn cao nhất Tuy Hoà, The CenDeluxe trên đường Hải Dương. Từ đây chỉ cần băng qua đường là đã thấy được một dãy các quán bar và nhà hàng tại khu giải trí chính của thành phố, Thuận Thảo 25. “Những con cú đêm” có thể tìm kiếm nhiều hình thức giải trí đa dạng và sự náo nhiệt về đêm khi đi về hướng Nam đến Nha Trang, một khu nghỉ dưỡng bên bờ biển rộng lớn với nhiều quán rượu, sàn nhảy và quán bar.

MUA SẮM

Giống như bất cứ nơi nào ở Việt Nam, sẽ chẳng có chuyện thiếu thứ để mua ở Phú Yên. Toạ lạc trên đường Trần Hưng Đạo là chợ Tuy Hoà cùng với một số lượng lớn các cửa hàng, nơi có thể tìm thấy đồ lưu niệm, quần áo, v…v Tại đường Hùng Vương, có nhiều trung tâm mua sắm nằm giữa các nhà hàng và khách sạn, nơi bạn có thể dành cả ngày để mua sắm và chiều tối để xem qua và đi dạo ở đại lộ thoáng đãng, thú vị này. Mỗi ngôi làng ở vùng ngoại ô thành phố đều có 1 khu chợ trung tâm, ở đó bạn có thể chụp lại những khoảnh khắc đầy màu sắc của khung cảnh cuộc sống thường ngày ở thôn quê, thậm chí khi bạn đến đây không phải để mua những sản phẩm tươi sạch.

Một trong những sản phẩm của Phú Yên nhận được nhiều sự tán thưởng đó chính là cháo tổ yến. Được làm từ sự bài tiết nước bọt của chim Yến, những chiếc tổ được thu hoạch 2 lần/năm, với khoảng 1000kg thu thập được. Món cháo này được cho là giúp tăng cường sức khoẻ và khả năng sinh con ở nam giới, và dĩ nhiên nó cũng làm tăng doanh thu của việc kinh doanh tổ yến với mức giá 2000 đô la/kg.

HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI GIẢI TRÍ

Phú Yên là điểm đến để bạn tận hưởng các hoạt động ngoài trời thú vị, với nhiều địa hình khó tin nổi dành cho các bộ môn leo núi, đạp xe hoặc lái ô tô trên những con đường dọc bờ biển đẹp như trong tranh. Bắt một chiếc thuyền của dân địa phương, đi dọc theo bờ biển để khám phá nhiều vịnh và đảo xa bờ, trong khi các ngọn núi đem đến một tầm nhìn toàn cảnh về lưu vực các con sông cho những ai nỗ lực trèo lên đến đỉnh núi.

Một trong những điểm leo núi nổi tiếng là núi Nhạn, nơi có Tháp Nhạn nằm trên đỉnh núi. Phá Ô Loan là một điểm đến đầy ngoạn mục để đua thuyền, bơi xuồng cai-nac và bơi lội, trong khi những người dậy sớm sẽ được “chiêu đãi” một buổi đi bơi ngắm mặt trời mọc tuyệt đẹp nếu họ bơi đến được bờ biển phía Đông lúc bình minh.

Bắt lấy khung cảnh cảng cá đang hoạt động trong sự ồn ào, hối hả ở cửa sông Đà Rằng, Tuy Hoà, nơi những con cá ngừ đại dương và các loại hải sản khác được đem đến đặt trong những kho chứa rộng để rồi sau đó được cắt ra, đóng gói và chuẩn bị cho những chuyến hàng đến đất liền.

NHÀ THỜ MẰNG LĂNG – MỘT TRONG NHỮNG NHÀ TỜ CỔ CỦA VIỆT NAM

Cách Tuy Hòa 35km về hướng Bắc , xã An Thạch (quận Tuy An), nhà thờ Mằng lăng Church, một trong những nhà tờ cổ của Việt Nam, được xây dựng vào năm 1892 bbo7i3 người Pháp có tên là Joseph de La Cassagne, được người dân Viet nam đặt tên là Co Xuan, người đầu tiên của giáo sứ Mằng lăng có trách nhiệm xây dựng nhà thờ, đây cũng là nơi lưu trữ những cuốn sách ngôn ngữ đầu tiên của nước ta.

Diện tích 5,000 m², được sơn màu trắng, nhưng thời gian đã khiến cho màu ban đầu của nhà thờ trở nên rêu phong hơn. Kiến trúc gothic mặt trước nhà thờ gợi lên trí tưởng tượng nhà thờ kiểu Pháp hay La mã. Bên trong có hai tháp chuông, thánh giá đặt chính giữa; bước vào bên trong, bạn có thể nhìn thấy sợi dây treo chuông, và nếu bạn đến vào giờ rung chuông thì bạn sẽ chứng kiến được cảnh tiếng chuông vang lừng khắp thôn xóm.

Với lịch sử 120 năm tồn tại, từng bức tường, cánh cửa và bàn cầu nguyện đều nhuốm màu thời gian. Kiến trúc của từng hình dáng từ thế kỷ XIX , nhà thờ Mằng lăng là điểm đến mà du khách không thể bỏ qua.

THÁP NHẠN

Vị trí: Tháp Nhạn nằm gần núi Nhạn, về hướng Bắc của nhánh sông Đà Rằng, gần Quốc Lộ 1A, thành phố Tuy hòa, tỉnh Phú Yên
Tính chất: Tháp có hình tứ giác với 4 tầng, tầng trên cùng là nhỏ nhất so với các tầng dưới.

Tháp Nhạn là nơi thờ cúng thần thánh của người Chăm vào cuối thế kỷ 11 và đầu thế kỷ 12. Tháp cao 20m; mỗi cạnh của chân tháp dài 11m. Cửa giữa được điêu khắc gắn liền với biểu tượng quan trọng nhất trên đỉnh. Đỉnh là sự kết hợp hài hòa của hình dáng chóp nhọn với biểu tượng linga; một trong những linh vật thờ cúng của người Chăm. Trong thời gian Pháp đô hộ, thì tháp gần như bị phá hủy. vào cuối năm 1960, tháp được xây dựng lại dưới sự quản lý của chế độ Ngô Đình Diệm. Ngày nay, ở đây có một tảng đá bằng phẳng cao 1m3 và hoa sen được khắc ở chân đá. Dưới chân núi Nhạn, co tảng đá trên đó có 3 ký tự cổ (chữ Phạn). Tảng đá vuông, mỗi cạnh rộng 5m. Tháp Nhạn là biểu tượng kiến trúc nghệ thuật của tỉnh Phú Yên.

GÀNH ĐÁ DĨA

Địa điểm: Gành đá dĩa thuộc xã An Ninh Đông, quận Tuy An, tỉnh Phú Yên.
Tính chất: Có kiến trúc độc đáo, những hòn đá kích cỡ gần bằng nhau xếp thẳng đứng như hình ngôi sao một cách tự nhiên.

Ghenh Đá Dĩa là môt sự kỳ thú của thiên nhiên trong mọi thời đại. Nó giống như một trò xếp hình khổng lồ, vời những hòn đá có hình dáng giống nhau và đã tạo nên một sự kiên cố chứng minh với thời gian và sự tò mò của rất nhiều du khách. Nhìn từ trên xuống du khách thấy như tổ ong hay như cái dĩa đá to. Bất chấp thời gian và những cuộc khảo sát của khảo cổ và các nhà khoa học thì Gành Đá dĩa vẫn như là một bí ẩn thách thức sự tìm hiểu của mọi người. Thậm chí các nhà khoa học cũng không thể đếm hết số lượng đá không dưới 35,000. Những hòn đá khoảng 60-80 cm chiều cao và 20-30cm ngang và quần thể đá dưới nước.

Gành đá dĩa được công nhận là di sản Quốc Gia bởi bộ Văn Hóa và Thông tin.

CHÙA ĐÁ TRẮNG

Lễ hội chùa đá Tắng diễn ra hàng năm ở xã An Dân, quận Tuy An, tỉnh Phú Yên, thu hút số đông người dân địa phương, theo đạo Phật và tín ngưỡng.

Lễ hội sẽ kỉ niệm các chư tăng và anh hung người có công với tổ quốc, như Trần cao vân và Võ Trụ.

Chùa đá trắng còn có tên chính thức là chùa Từ Quang, được xây dựng bởi các nhà sư Huy Pháp Chuyên vào năm 1797.

Chùa là có nhóm bảo tháp nổi tiếng, kiến trúc phật giáo duy nhất của miền Nam Trung Bộ.

Những hoạt động thể thao, văn hóa, nghệ thuật đều được tổ chức tại đây.

ĐẦM Ô LOAN

Ô loan, một đầm nước lợ nằm dưới chân đèo Quán Cau, gần quốc lộ 1A, cách thành phố Tuy Hòa 22km. Đây là một nơi nổi tiếng trong phong trào Cần Vương của tỉnh Phú Yên.

Đầm Ô loan rộng 1, 200 ha. Nằm giữa ranh giới của nhiều xã quận Tuy An như An Cư, An Thanh, An Hải,… đều có thể nhìn lên đèo quán cau. Ô Loan nhìn giống như con chim Phụng đang xòe cánh, còn trên bản đồ nhìn xuống thì giống như con thiên nga đang xòe cánh.

Mỗi năm vào ngày mùng 7 tháng Giêng âm lịch, lễ hội đua thuyền truyền thống trên đầm Ô Loan được tổ chức cùng với những trò chơi dân gian. Lễ hội lôi kéo hàng ngàn khách du lịch trong những ngày đầu năm mới.

Đầm Ô Loan được công nhận thắng cảnh cấp quốc gia bởi Bộ Văn Hóa và Thông Tin vào ngày 27/09/1996.

Du khách không chỉ đến để tham quan cảnh đẹp của tự nhiên mà còn có thể thưởng thức đặc sản nổi tiếng như sò huyết, cua, tôm, tôm hùm, isitors coming here to study, admire the fairylike beauty of the nature and enjoy many kinds of special sea foods like bloody shells, crabs, shrimps, rong biển… Món sò huyết cực kỳ ngon và hấp dẫn.

Sò huyết phát triển trong môi trường nước sâu. Tham quan đầm Ô Loan, không gì tuyệt vời hơn đi trên thuyền nhìn sóng vỗ đôi bờ những đồi nho xanh bên cạnh những vườn mía vào buổi sáng và nướng những con tôm đỏ và chấm với thứ nước chấm đặc biệt với chanh, muối, tiêu vị. Vị cay cay kết hợp với đĩa rau tươi và bánh tráng nướng và rượu.